Kiedy rozmawiamy o „krytyku wewnętrznym” większość z nas intuicyjnie wie, o czym mowa. Nie musimy przywoływać teorii, by skojarzyć cierpkość słów, poczuć znajomy uścisk w brzuchu czy usłyszeć „jego” napomnienia czy oceny. Rozpoznajemy go w innych i w sobie, kiedy jesteśmy głupi, leniwi, sztywni, obciążający, zepsuci, samolubni i do niczego się nie nadajemy. W literaturze terapii Gestalt krytyk wewnętrzny znany jest jako „topdog” i wraz z „underdogiem” (czyli tym, który jest krytykowany) stanowią części wewnątrzpsychicznej polaryzacji. Po co zatem jest ten artykuł, skoro zjawisko krytyki wewnętrznej zostało nazwane, opisane i ujęte w określony model pracy? Uważam, że wąska konceptualizacja fenomenu krytyki wewnętrznej jako polaryzacji topdoga i underdoga pozbawia terapeutów – i klientów – potrzebnego wsparcia. Wierzę, że warto przyjrzeć się bliżej fenomenowi krytyka wewnętrznego i jego różnorodnym kontekstom, by lepiej rozpoznawać możliwe znaczenia i niuansując swoje spojrzenie skuteczniej wspierać. Sądzę też, że postrzeganie fenomenu krytyka wewnętrznego w ramach szerszego obrazu i współczesnej teorii terapii Gestalt może ułatwić zachowanie spokoju w obliczu niemego wołania przepływu sytuacji (Francesetti, Roubal, 2022).
Wewnętrzny krytyk wiąże się z cierpieniem i ma zdolność wywoływania cierpienia. Jego działanie może przypominać sól w ranie. Sama świadomość: „Ach, właśnie się krytykuję” czy nawet: „Nie jest dla mnie pomocne, kiedy się krytykuję” niekoniecznie uwalnia nas od krytyka. W istocie, może się zdarzyć, że zaczynamy się krytykować za to, że się krytykujemy.
Jak to możliwe, że nie potrafimy przestać sypać soli do naszych ran? Po co to robimy? I jak to powstrzymać? Tego dotyczy ten tekst.
W niniejszym artykule proponuję różne perspektywy dla fenomenu krytyka wewnętrznego, który wyłania się w relacji osoby z jej światem. Spojrzenie na różne możliwe gleby, na których ujawnia się krytyk wewnętrzny, może być pomocne w zauważaniu jego głębi i wielowymiarowości.
Data publikacji:
2023
Odnośnik:
http://bibliotekagestalt.pl/dokumenty/Swiaty_wewnetrznych_krytykow_Ula_Krasny.pdf
Korekta:
Beata Rudzińska
Audiobook (YouTube)
Audiobook (mp3)
https://drive.google.com/file/d/1nXG-kUCMhGNm66LEcrgnuytWNNn8wzcK/view?usp=sharing
Audiobook czyta:
Katarzyna Matusiak
Obraz:
Alan Feltus, Le Sorelle, 2005, http://www.alanfeltus.com
Śledź Bibliotekę na Facebooku, bo jest fajna:
