Fragment
Artykuł ma na celu porównanie stanowiska Martina Bubera i Edmunda Husserla w kwestii intersubiektywności. Filozofia dialogu niekiedy wchodziła w polemikę z Husserlowską fenomenologią (Święcicka 1993: 8). Ślady konfrontacji możemy odnaleźć również na kartach pism Martina Bubera. Porównując obie teorie, skupiam się przede wszystkim na dwóch tekstach, którymi są Ja i Ty oraz Medytacje kartezjańskie. Chociaż Ja i Ty pochodzi z 1923 r., a Medytacje kartezjańskie ukazały się w roku 1931, w pierwszej kolejności przyglądam się koncepcji Husserla. Powodem jest fakt, że filozofia Husserla i pierwsze sformułowania fenomenologii historycznie wyprzedzają projekt Bubera. Najwcześniejsze dzieło Husserla o nastawieniu fenomenologicznym, czyli Badania logiczne, pochodzi z lat 1900–1901. Prawdopodobnie Buber miał dostęp do wczesnych tekstów Husserla, a szereg twierdzeń występujących w Ja i Ty można odczytywać jako atak przeprowadzony na teorię transcendentalnej podmiotowości oraz główne założenia fenomenologii (Doktór 1992: 36). Obraz fenomenologii ulega zmianie w późnym okresie twórczości Husserla, w którym zostają poruszone wątki relacji, Innego oraz intersubiektywności (Zahavi 2014: 144). Dopiero spojrzenie na fenomenologiczne opracowanie tych problemów umożliwia rzetelne odniesienie do ich krytyki sformułowanej przez filozofię dialogu.W tytule umieściłem pojęcie „intersubiektywność”, które kojarzone jest raczej z terminologią Husserlowską. Można jednak przyjąć, że ów termin opisuje te samo doświadczenie, o które chodzi Buberowi. Przy czym u obu myślicieli całkowicie inna jest jego ekspozycja. Buber posługuje się pojęciem „relacja” i wskazuje na różne warianty, w których relacja może występować. Husserl podchodzi do zagadnienia intersubiektywności od strony fenomenologicznej konstytucji i przedstawia kolejne szczeble ekspozycji fenomenu. Chociaż w obu koncepcjach rzecz dotyczy między innymi wzajemnego stosunku człowieka do drugiego człowieka, to jednak opracowanie zagadnienia jest zupełnie różne, poczynając od samej warstwy językowej. W pierwszej kolejności przedstawiam zatem Husserlowską koncepcję intersubiektywności, a następnie Buberowskie ujęcie tego zagadnienia. Na zakończenie wysuwam kilka wniosków, które z przeprowadzonego zestawienia mogą wypływać dla obu teorii.
Odnośnik
Artykuł znajduje się tutaj: https://journals.pan.pl/Content/94556/mainfile.pdf?handler=pdf